Mối thù 20 năm đã và đang chia cắt triều đại nhà Fiat, gia tộc từng sở hữu thương hiệu xe nổi tiếng Ferrari.
Được thành lập từ năm 1902, Fiat là hãng xe nổi tiếng toàn Italy và thậm chí là thế giới với thiết kế thời trang và giá cả phải chăng.
Đây là triều đại kinh doanh nổi tiếng thế giới dưới sự dẫn dắt của một trong những doanh nhân vĩ đại thế kỷ 20 – ông Gianni Agnelli, con trai của nhà sáng lập Giovanni Agnelli.
Thế nhưng đế chế 122 năm này lại đang rơi cảnh hỗn loạn vì cuộc cạnh tranh quyền thừa kế khi người con gái duy nhất còn sống của Gianni – bà Margherita Agnelli – dính vào kiện cáo với 3 người con ruột vì quyền thừa kế khối tài sản hàng tỷ euro.
Được biết người anh trai Edoardo Agnelli qua đời vì bệnh tật năm 2000 và để lại quyền thừa kế cho người em.
Cuộc chiến giành di sản của Gianni Agnelli
Cách đây 5 năm, các thành viên thuộc triều đại kinh doanh nổi tiếng Fiat đã tụ tập ở ngoại ô thành phố Turin để dự đám tang Marella Agnelli, góa phụ của nhà công nghiệp vĩ đại thế kỷ 20 Gianni Agnelli.
Lễ tang lại diễn ra trong sự u ám bởi mối hận thù chia rẽ những người thân trong gia đình. Người con gái duy nhất còn sống của Gianni và Marella là Margherita đang xung đột với người con trai John Elkann của bà về quyền kiểm soát tài sản.
 |
| Gianni Agnelli cùng vợ Marella Caracciolo (họ trước khi lấy chồng). Ảnh: Getty Images |
Theo một số người thân, kể từ đó đến nay, 2 mẹ con đã không nhìn mặt nhau ngoại trừ trên tòa án.
Tình hình trở nên căng thẳng hơn vào tháng 2/2024, khi cảnh sát đã đột kích vào văn phòng của John, người đang đứng đầu doanh nghiệp gia đình và là Chủ tịch hãng sản xuất ô tô Stellantis, để khám xét và thu thập bằng chứng.
Lý do là bởi bà Margherita thừa nhận với công tố viên rằng chính con trai đã giúp mẹ mình trốn thuế.
Sau vụ đột kích, luật sư đại diện cho John tuyên bố: “Margherita Agnelli đã ‘hành hạ’ cả 3 đứa con và thậm chí là chính cha mẹ của bà ta trên tòa án trong suốt hơn 20 năm qua”.
Người luật sư này ám chỉ đến việc bà Margherita từng cố gắng kiện cáo cha mẹ mình, và giờ đây là chính những đứa con ruột để giành quyền kiểm soát tài sản cho 5 người con riêng với chồng thứ 2.
Bà Margherita, cưới người chồng đầu Alain Elkann rồi sinh ra 3 người con là ông Lapo Elkainn, ông John Elkainn và cô Ginevra Elkainn.
Khi Fiat ngập trong nợ, bà Margherita đã từ bỏ quyền thừa kế để rồi hối hận chứng kiến con mình khôi phục lại công việc kinh doanh. Giờ đây người mẹ này đang quay lại đòi tài sản từ chính con mình.
Financial Times (FT) cho hay, cuộc chiến pháp lý đã kéo dài suốt 20 năm khi bà Margherita tranh chấp khối tài sản hàng tỷ euro, bao gồm các tác phẩm nghệ thuật của Monet và Picasso cũng như cổ phần của Dicembre, công ty mẹ cuối cùng của tập đoàn niêm yết Exor.
Giá trị tài sản nắm giữ của Dicembre tăng 2.700% lên 33 tỷ euro dưới thời John Elkann kể từ khi ông nội ông qua đời hơn 2 thập kỷ trước, còn thương hiệu Fiat mà bà Margherita từng cho là không sống nổi vì ngập trong nợ thì hiện ước tính có tổng giá trị 28 tỷ euro.
 |
| Ba người con đầu của bà Margherita là ông Lapo Elkainn (phải), ông John Elkainn (giữa) và cô Ginevra Elkainn (trái). Ảnh: Getty Images |
Thay lòng đổi dạ
Khi Gianni Agnelli qua đời năm 2003, người vợ góa và con gái của ông mỗi người được thừa kế 37,5% cổ phần của Dicembre cũng như tài sản trị giá hàng trăm triệu euro, từ tác phẩm nghệ thuật đến tài sản ở Italy và nước ngoài.
Trong khi đó, John Elkann trở thành người kế vị chỉ định bởi Gianni nhưng chỉ được tặng 25% cổ phần công ty.
Năm 2004, do nghi ngờ về khả năng tồn tại của Fiat, vốn đang ngập trong nợ nần, nên Margherita quyết định rời khỏi công việc kinh doanh của gia đình. Bà đồng ý trả 1,2 tỷ euro để đổi lấy việc chuyển cổ phần của mình trong Dicembre cho người mẹ và từ bỏ mọi quyền đối với tài sản thừa kế.
Sau thỏa thuận đó, cổ phần Dicembre được bán cho những người con gia đình Elkann là Lapo và Ginevra, mỗi người đều tăng quyền sở hữu cổ phần lên 20% trong khi số còn lại của Margherita được bán lại cho John trong vài năm qua.
Bà Margherita trở nên thay lòng đổi dạ sau khi phát hiện ra tài sản của người cha không chỉ có việc kinh doanh bán xe tại Fiat mà còn có hàng trăm triệu euro được cất giấu ở nước ngoài, một phần trong số đó mà bà tuyên bố mình cũng được hưởng.
Bởi vậy người con gái này đã liên tục đâm đơn kiện chính cha mẹ mình để đòi lại quyền thừa kế tài sản, nhưng thua kiện vào năm 2010.
Tuy nhiên mối thâm thù gia tộc giữa 4 mẹ con vẫn âm ỉ cho đến tận ngày nay.
 |
| Bà Margherita đã bán toàn bộ cổ phần vào năm 2002 khi cho rằng Fiat không có tương lai. Ảnh: Getty Images |
Theo thỏa thuận dàn xếp trước đó, bà Margherita cũng phải trả một khoản tiền hàng năm cho người mẹ của mình. Nhưng sau khi người mẹ qua đời 5 năm về trước, người con gái này bất ngờ tố cáo mẹ mình không trả thuế cho khoản thu nhập này vào năm 2018-2019.
Đại diện của Margherita giải thích rằng bà chỉ muốn bảo vệ lợi ích cho 5 người con riêng của chồng thứ 2, đồng thời cố gắng tôn trọng di chúc từ cha mình, đó là chỉ tặng 25% cổ phần Dicembre cho John, còn lại là tài sản hợp pháp của Margherita cùng mẹ là Marella Caracciolo.
Sự trở mặt của người mẹ
Tại thời điểm năm 2002 khi công ty ngập trong nợ, Margherita được cho là không tin tưởng vào tài kinh doanh của những đứa con và bán toàn bộ cổ phần thành tiền mặt.
Người mẹ nhanh chóng hối hận khi chứng kiến Fiat kiếm được lợi nhuận nhờ khối tài sản giấu kín tại nước ngoài.
Luật sư của Margherita phủ nhận câu chuyện này, cho rằng những người con đã dựng chuyện để khích bác mẹ của mình.
Tuy nhiên luận điểm này không được công chúng hưởng ứng khi chính góa phụ Marella cũng đã đứng ra kiện con gái Margherita vào năm 2015 nhằm xác minh tính hợp lệ của thỏa thuận thừa kế năm 2004.
Hơn nữa, FT lập luận, sự tiếc nuối của bà Margherita là có cơ sở khi John Elkann hiện sở hữu 60% Dicembre, doanh nghiệp mẹ của Exor, và trở thành cổ đông lớn nhất tại tập đoàn Stellantis.
Tổng giá trị tài sản của Exor đã tăng từ 1,2 tỷ euro khi ông nội John qua đời, lên 33 tỷ euro hiện nay.
 |
| Người phụ nữ cuối cùng mang họ Agnelli này thậm chí kêu gọi cả 4 người con riêng của chồng thứ 2 tham gia kiện tụng. Ảnh: Getty Images |
Ban đầu, các thành viên trong gia đình hy vọng mọi chuyện có thể giải quyết trong êm đẹp thông qua Ginevra Elkann – đóng vai trò là người đối thoại giữa bà, mẹ và các anh trai của cô.
Thế nhưng những hy vọng đó đã tan biến trong lễ tang của góa phụ Marella, khi cả bà Margherita lẫn John lại có một cuộc tranh cãi khác trước mặt khách mời.
Căng thẳng trong gia tộc
Theo một số chuyên gia pháp lý, nếu cuộc tố cáo trốn thuế của bà Margherita với chính người con John thành công, nó có thể tạo nên một sự rối loạn trong quyền thống trị của đế chế 122 năm Fiat.
Dù chưa rõ kết cục của vụ đột kích ra sao nhưng cuộc tranh chấp đã gây chia rẽ sâu sắc gia tộc Fiat. Cả 2 người con Lapo và Ginevra đều đứng về phía anh trai John của mình, đồng thời cắt đứt liên lạc với bà Margherita cùng những người anh em cùng mẹ khác cha.
Những người thân trong gia đình, bạn bè 2 bên cho biết mối quan hệ giữa Margherita, một người chưa từng tham gia lĩnh vực kinh doanh của gia đình và 3 đứa con của bà từ cuộc hôn nhân với Alain Elkann đã “đầy căng thẳng” kể từ những năm đầu họ ly hôn.
Đồng thời, với 7 vụ kiện pháp lý đang được tiến hành và sẽ phải mất nhiều năm mới kết thúc, mọi người cho rằng cơ hội giải quyết rất mong manh và hy vọng những đứa con thừa kế của Fiat có thể sớm tìm kiếm được sự bình yên trong cuộc chiến tranh giành tài sản này.